پس از انجام هر عمل جراحي كوچك يا بزرگ نياز است تا بريدگي موجود روي بدن با بخيه بسته شود. انتخاب نخ مصرفي براي اين كار نيز مستلزم بكارگيري حساسيت و دقت بالايي است كه در تخصص توليدكنندگان اين نخ ها است.

انواع نخ هاي جراحي بر مبناي موارد مختلفي از قبيل قطر نخ بخيه، طبيعي يا مصنوعي بودن آن و قابليت جذب يا غير جذبي آن هستند. تك لايه يا چند لايه بودن نخ هاي بخيه نيز يكي ديگر از ملاك هاي تقسيم بندي آنها است.

هنگام خريد تجهيزات پزشكي جراحي توجه به اين نكات كاملا ضروري است.

در اين مطلب به بررسي اين دسته بندي ها مي پردازيم و خصوصيات هر يك از آنها را نيز به اختصار مرور مي كنيم.

انواع نخ بخيه بر اساس روش بافت

نخ هاي مصرفي در جراحي ها بر اساس روش تهيه آنها يا ساختار است. اين نخ ها نيز براي آنكه در دوخت بخش هايي از بدن بكار روند، لازم است تا به اندازه كافي استحكام داشته باشند. به اين جهت ضخامت و دوام مورد نياز را با تابيدن آنها به دست مي آورند. براي اين كار در صورت لزوم چندين لايه از اين نخ ها را دركنار يكديگر قرار مي دهند و به روشي خاص با هم تلفيق مي كنند.

بر اساس اين دسته بندي نخ هاي جراحي يا بخيه به انواع تك لايه و چندلايه تقسيم مي شوند. هر يك از اين نخ ها در موارد متفاوتي از جراحي ها كاربرد دارند. تفاوت اصلي بين آنها دوام بالاتر نوع چندلايه نسبت به تك لايه است كه طول عمر آنها را بيشتر مي كند.

احتمال بيشتر عفونت پس از عمل در اين نوع نخ چندلايه وجود دارد. در حالي كه نخ هاي بخيه تك لايه با وجود دوام پايين و طول عمر كوتاه تر به ميزان كمتري نيز دچار عفونت مي شوند. اين خاصيت براي نخ هاي تك لايه امتيازي است كه امكان استفاده از آنها را در جراحي هاي ظريف و حساس ميسر مي كند.

تقسيم بندي نخ بخيه بر اساس قابليت جذب

انواع نخ بخيه را بر مبناي قابليت جذب آنها توسط بدن نيز تقسيم بندي مي كنند. پيش از اين همه نخ هاي مصرفي در جراحي ها از نوع غيرجذبي بودند و پس از گذشت مدتي از جراحي و جوش خوردگي جاي زخم و بريدگي توسط پزشك مربوطه جدا مي شدند يا براي هميشه روي بدن باقي مي ماندند.

حتي امروزه نيز از اين نوع نخ هاي جراحي استفاده مي شود. اين خصوصيت درمورد جراحي هاي محيط داخلي بدن كار را آسان مي كند؛ البته ماندگاري اين نخ ها گاهي نيز حياتي هستند و بنابر تشخيص پزشك صورت مي پذيرد.

برخي انواع نخ هاي غير جذبي به عبارت زير هستند

نخ بخيه نايلون طبيعي و تك لايه است. اين نخ استقامت زيادي دارد؛ اما گره هاي آن در جراحي چندان قابل اعتماد نيستند.

پلي پرولين كه نوعي نخ بخيه مصنوعي و تك لايه است، در جراحي هاي ترميم پوست كاربرد دارد. استقامت اين نخ آن را براي جراحي هاي حساس مانند عمل عروق كرونر قلب و جراحي هاي ظريف در زايمان مناسب كرده است.

قابليت جذب بالاي اين نخ گران قيمت احتمال بروز حساسيت و مشكلات پس از عمل بسيار كم و استفاده از آن نيز كاملا تخصصي و بسيار دشوار است.

نخ سيلك يا ابريشم نوعي ديگر از نخ هاي جراحي با منشا طبيعي به شمار مي رود. اين نخ داراي مزاياي بسيار مفيدي در عمل است؛ اما احتمال عفونت نسبتا بالايي نيز دارد كه به عنوان نكته منفي در آن محسوب مي شود.

پلي استر آخرين مدل از نخ هاي بخيه است كه از انواع مصنوعي و چند لايه به شمار مي رود و داراي بافتي پيچيده و درهم است..

كدام نوع نخ بخيه براي كدام عمل هاي جراحي مناسب است؟

علاوه بر مشخصات ظاهري و دسته بندي هاي انواع نخ جراحي كاربرد آنها نيز با يكديگر متفاوت است. انواع جراحي ها و بافت هايي كه عمل مي شوند، با يكديگر متفاوت هستند. بعضي بافت ها بسيار لطيف است و عمل هاي جراحي سخت و ظريفي را طلب مي كنند.

نخ به كار رفته در اين جراحي ها نيز به همين نسبت ظريف و داراي بافت تخصصي است؛ اما در مورد بافت هاي سفت و ضخيم نياز به نخ هايي با درجه ضخامت و دوام بيشتر است. قياس درجه بندي ضخامت نخ هاي بخيه را با حرف O نمايش مي دهند. هراندازه ضخامت نخ كمتر و ظرافت و بافت آن دقيق تر باشد، اين عدد بزرگتر مي شود. چنين نخ هايي در بخيه هاي ظريف و عمل هاي جراحي حساس تر به كار مي روند.

نخ هاي بخيه جذبي در انواع زير تقسيم مي شوند:

 گوت نخ بخيه تك لايه اي است كه براي سزارين كاربرد زيادي دارد. اين نخ با منشا طبيعي و حيواني است.

پلي دي اكسانون يا PDS   كه تك لايه و مصنوعي است. اين نخ در بخيه هاي نرم و بافت هاي لطيف مانند شكم و عمل هاي قلب كاربرد دارد.

پلي گلي كابرون نخي تك لايه و مصنوعي با مصارف عمومي به شمار مي رود؛ اما بهتر است در بخش هايي از بدن كه سلول هاي عصبي زياد دارد، به كار نرود.

پلي گلاكتين از نخ هاي جذبي با منشا مصنوعي و مورد استفاده در جراحي هاي دست و صورت است.

به طور كلي مشاهده شده است كه نخ هاي جذبي با منشا طبيعي حساسيت هاي زيادي را ايجاد مي كنند و منبع عفونت هاي بعد از عمل به شمار مي روند.